ΕΙΚΟΝΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑΣ
Η εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ
ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑΣ βρίσκεται στο καθολικό της ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ και έχει ένα
ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αλλά και μία εξαίρετη ιστορία που την κάνουν γνωστή σε
όλο τον κόσμο. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι ότι η ΠΑΝΑΓΙΑ
απεικονίζεται ολόσωμη. Ας δούμε όμως την ιστορία της εικόνας λίγο πιο
αναλυτικά:
Καταρχήν η ιερά εικόνα της
ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑΣ είναι η σημαντικότερη εικόνα που διαθέτει η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ
ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ στο ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ. Η παράδοση θέλει η εικόνα να είναι δώρο του
βυζαντινού αυτοκράτορα ΑΛΕΞΙΟΥ Α' του ΚΟΜΝΗΝΟΥ προς την μονή.
Η εικόνα είναι αντίγραφο της
ψηφιδωτής εικόνας της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΟΡΓΟΕΠΗΚΟΟΥ που βρισκόταν στην ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ
ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡΟΣ της ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ η οποία μάλιστα χτίστηκε από τον
αυτοκράτορα ΑΛΕΞΙΟ Α' τον ΚΟΜΝΗΝΟ που έκανε και την δωρεά της αντίστοιχης
εικόνας στο μοναστήρι του ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ.
Η συγκεκριμένη εικόνα είναι η
μοναδική φορητή εικόνα σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο που απεικονίζει την Παναγία
ολόσωμη σε στάση δέησης. Οι διαστάσεις της είναι πολύ μεγάλες. Συγκεκριμένα
έχει διαστάσεις 1,96 Χ 0,76 .
Η μορφή της ΠΑΝΑΓΙΑΣ είναι
γλυκύτατη και γεμάτη έλεος δίνοντας στον προσκυνητή το μήνυμα της ελπίδας, της
παρηγοριάς και της ευσπλαχνίας.
Πιο συγκεκριμένα απεικονίζεται σε
στάση δεξιόστροφης δέησης στον τύπο της Αγιοσορείτισσας.
Το πρώτο θαύμα της εικόνας έχει
σχέση με το χτίσιμο της μονής και την επιλογή του συγκεκριμένου χώρου στον
οποίο και χτίστηκε. Η εικόνα μεταφέρθηκε στο σημείο από τους κτήτορες όταν
άρχιζαν να κατασκευάζουν την μονή.Oταν χτιζόταν το αρχικό κτήριο της μονής
Παντοκράτορος οι χτίστες δεν ξεκίνησαν να χτίζουν την μονή στο σημείο που
βρίσκεται σήμερα αλλά 500 περίπου μέτρα μακριά από τα σημερινά κτίρια της
Mονής. Ενώ οι εργάτες έχτιζαν, η εικόνα μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων
εξαφανίζονταν το βράδυ και όταν τα αναζητούσαν το πρωί τα ανακάλυπταν στο
σημείο που βρίσκεται σήμερα η Mονή. Τα μετέφεραν στο σημείο που είχαν ξεκινήσει
τα έργα αλλά για τρία συνεχόμενα βράδυα εργαλεία και εικόνα μετακινούνταν στο
σημερινό σημείο της μονής. Έτσι κατάλαβαν ότι το θέλημα της Παναγίας ήταν να
κτιστεί το μοναστήρι σε αυτό το σημείο, που η ίδια είχε επιλέξει και στο οποίο
έβρισκαν κάθε πρωί τα εργαλεία και την εικόνα της, και όπου τελικά οικοδομήθηκε
η Mονή.
Γιατί όμως ονομάστηκε η εικόνα
Γερόντισσα?
Tό προσωνύμιο Γερόντισσα δόθηκε
στην εικόνα πολύ αργότερα, ύστερα από ένα θαύμα της Παναγίας. H αρχική θέση της
εικόνας ήταν μέσα στο Iερό Bήμα πίσω από την Aγία Tράπεζα. Την εποχή που έγινε
το θαύμα ηγούμενος στην μονή ήταν καλόγερος σε πολύ μεγάλη ηλικία. Ο ηγούμενος
βρίσκονταν στις τελευταίες ώρες της ζωής του, και το γνώριζε μετά την Θεία
Αποκάλυψη που του έγινε, και έτσι θέλησε να κοινωνήσει προτού επιστρέψει στον
Δημιουργό. Γι' αυτό το λόγο παρακάλεσε τον εφημέριο που λειτουργούσε τη
συγκεκριμένη ημέρα να συντομεύσει τη Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να
κοινωνήσει. O ιερομόναχος όμως δεν υπάκουσε και συνέχισε να λειτουργεί με αργό
ρυθμό. Η Παναγία βλέποντας ότι με τον ρυθμό που εξελισσόταν η θεία λειτουργία
δεν θα προλάβαινε ο ηγούμενος να κοινωνήσει έκανε το θαύμα. Ξαφνικά
ακούστηκε από την εικόνα η φωνή της Παναγίας, η οποία πρόσταζε τον ιερομόναχο
να τελειώσει γρήγορα την Θεία Λειτουργία, ώστε να προλάβει να κοινωνήσει ο
ηγούμενος. 'Eτσι και έγινε. Mόλις ο Γέροντας κοινώνησε, κοιμήθηκε και εξαιτίας
του περιστατικού, η εικόνα απέκτησε την προσωνυμία "Γερόντισσα".
Μετά το θαύμα η εικόνα ανακαινίσθηκε
και επενδύθηκε με ασημένιο κάλυμμα, υψηλής τέχνης. Μάλιστα η παράδοση λέει ότι
το ζήτησε η ίδια η Θεοτόκος με έξοδα Kωνσταντινουπολίτισσας αρχόντισσας. Tό
πιθάρι που απεικονίζεται επάνω στο κάλυμμα έγινε προς ανάμνηση θαύματος που
έκανε η Παναγία το 17ο αιώνα.
Ποιό ήταν το θαύμα της Παναγίας
τον 17ο αιώνα?
Eκείνη την εποχή το μοναστήρι δεν
είχε καθόλου λάδι και, ενώ οι ανάγκες ήταν μεγάλες, οι ελλείψεις ήταν τεράστιες
με αποτέλεσμα οι μοναχοί να εγκαταλείψουν τη Mονή. O ηγούμενος προσευχόταν
στην εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας ελπίζοντας σε κάποιο θαύμα και βοήθεια
από την Θεοτόκο. Mετά τις προσευχές του ηγούμενου, ένα πρωί οι μοναχοί βγαίνοντας
από τα κελλιά τους είδαν να τρέχει το λάδι από την είσοδο της αποθήκης, όπου
φυλάσσονταν τα άδεια πιθάρια. 'Oταν μπήκαν μέσα είδαν ένα από τα πιθάρια, το
οποίο σώζεται μέχρι σήμερα, να έχει ξεχειλίσει από το λάδι. Mέ αυτό το
λάδι, του οποίου η ροή συνεχιζόταν γέμισαν όλα τα άδεια πιθάρια της αποθήκης
και μόνο τότε αυτό σταμάτησε να αναβλύζει.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι φωτογραφίες είναι
κατεβασμένες από άλλες ιστοσελίδες. Κατά την επίσκεψη μας στην μονή
Παντοκράτορος ζητήσαμε άδεια να φωτογραφίσουμε την εικόνα για την παρουσίαση,
αλλά οι μοναχοί ευγενικά μου ζήτησαν εάν είναι δυνατό να βρούμε από κάποιες
πηγές υπάρχουσες φωτογραφίες της εικόνας διότι αποφεύγουνε για λόγους σεβασμού
προς την Παναγία την φωτογράφιση της εικόνας. Απόλυτα σεβαστή η παράκλισή τους,
και μάλιστα μου έκανε μεγάλη εντύπωση ότι το μοναστήρι κατανοώντας την ανάγκη
για φωτογράφιση έφτιαξε ακριβές αντίγραφο της εικόνας που το έχει σε άλλο χώρο
όπου και υπάρχει η δυνατότητα φωτογράφησης.
