Η ΠΡΩΤΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ, ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ/ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

 Παράλληλα με τα έντυπα, τους χάρτες και τις επιστολές προχωρούσε και η πρωτόγονη καταγραφή, συντήρηση και σηματοδότηση των μονοπατιών. Μάλιστα κάποιες από τις πινακίδες της εποχής εκείνης, κυρίως οι μεταλλικές σαν αυτή που βλέπουμε στην παρακάτω φωτογραφία που έγιναν με την επίβλεψη του Στέφανου Νούτσια παραμένουν ¨όρθιες¨ ακόμη και σήμερα, ένδειξη της πολύ καλής και οργανωμένης δουλειάς που έγινε για την εποχή εκείνη.

Τα πρώτα χρόνια βέβαια της προσπάθειας (προτού οργανώσει τις πινακίδες ο Στέφανος) οι ταμπέλες που τοποθετούνταν ήταν ξύλινες σαν αυτή της παρακάτω φωτογραφίας. Από αυτές οι περισσότερες έχουν καταστραφεί λόγω της φυσικής φθοράς.

Ο Θόδωρος Τσιρόπουλος υποστήριζε με σθένος ότι ήταν ένας από τους πρώτους ορειβάτες που ανέβηκε στην κορυφή του Άθωνα το 1956. Μάλιστα είχε φτιάξει και ένα έντυπο για την ανάβαση αυτή......που βλέπουμε παρακάτω:

Σιγά σιγά άρχισαν και οι ορειβατικοί σύλλογοι της Θεσσαλονίκης να βοηθούν και να συμμετέχουν στην προσπάθεια της ομάδας αυτής. Ο ΣΕΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ τότε προσπάθησε να οργανώσει καλύτερα και να δίνει πληροφορίες για ορειβάτες στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό που ήθελαν να επισκεφθούν για trekking το Άγιο Όρος φτιάχνοντας ένα δίπτυχο με την ιστορία της πεζοπορίας στην Αθωνική χερσόνησο και μία σύντομη περιγραφή που βλέπουμε παρακάτω. Επίσης στο τηλέφωνο του συλλόγου δίνονταν πληροφορίες και για πιο εξειδικευμένα θέματα επικοινωνούσαν με τον ίδιο τον Θώδορο Τσιρόπουλο στο προσωπικό του τηλέφωνο.

 

Σιγά σιγά με την βοήθεια του ΣΕΟ αλλά και των δύο ακόμη ορειβατικών συλλόγων της Θεσσαλονίκης το Άγιο Όρος ως περιοχή για πολυήμερα trekking με παράλληλα πνευματική αναζήτηση άρχισε να αποκτά φήμη....Τότε τυπώθηκε σε τυπογραφείο το ενημερωτικό δίπτυχο στο οποίο υπήρχαν και διαφημίσεις από διάφορους χορηγούς. Παρακάτω βλέπουμε το δίπτυχο αυτό με τις τέσσερις σελίδες του:

Το ίδιο δίπτυχο ενιαίο με τις δύο εσωτερικές του σελίδες στις οποίες υπάρχουν όλες οι πληροφορίες για την Αθωνική χερσόνησο.

Τέλος βγήκε και ένας πρωτόγονος χάρτης, λίγο καλύτερος από τις προηγούμενες προσπάθειες στον οποίο υπήρχε και υπόμνημα!!!

Μάλιστα με χρωματιστό στυλό έγινε και μία προσπάθεια έγχρωμης αποτύπωσης των μονοπατιών (κόκκινο χρώμα), των δρόμων (πράσινο χρώμα) και της ακτογραμμής (μπλέ γραμμή)  έτσι ώστε να ξεχωρίζουν πιο εύκολα όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.

Εδώ να αναφέρουμε και την ουσιαστική συμμετοχή και των άλλων συλλόγων, για παράδειγμα της Ορειβατικής Λέσχης Θεσσαλονίκης η οποία με δικιά της οικονομική χορηγία έγιναν πολλές ξύλινες ταμπέλες. 

Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση μέσα από τρεις αναρτήσεις για την πρώτη προσπάθεια διάσωσης και σηματοδότησης των μονοπατιών της Αθωνικής χερσονήσου που έγινε από μία ομάδα με κεντρικό πρόσωπο τον Θόδωρο Τσιρόπουλο να ευχαριστήσουμε για ακόμη μία φορά τον Στέφανο Νούτσια για την παραχώρηση του εκπληκτικού αρχείου που διαθέτει για την πεζοπορία στην Αθωνική χερσόνησο.

 

Η ΠΡΩΤΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ, ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ/ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

 Συνεχίζουμε την ιστορική αναδρομή για την πρώτη προσπάθεια σωτηρίας των μονοπατιών στο Άγιο Όρος βασισμένη στα στοιχεία που μας έδωσε ο Στέφανος Νούτσιας.

Η ομάδα αυτή που έδρασε για πολλά χρόνια με συνεχή παρουσία του Θόδωρου Τσιρόπουλου άρχισε να και παράγει έντυπα με πληροφορίες για πεζοπόρους και ορειβάτες που ήθελαν να επισκεφθούν την Αθωνική χερσόνησο συνδυάζοντας την πνευματική αναζήτηση με την ορεινή πεζοπορία. Ένα από τα πρώτα από αυτά έντυπα σας παρουσιάζουμε παρακάτω:

Οι δημοσιεύσεις στις εφημερίδες της εποχής άρχισαν να γίνονται πιο συχνές και πολλοί που δεν ήξεραν καν την ύπαρξη δικτύου μονοπατιών στην Αθωνική χερσόνησο άρχισαν να ενδιαφέρονται να την επισκεφθούν. Παρακάτω βλέπουμε δύο από τις πολλές δημοσιεύσεις στις εφημερίδες της εποχής:

Επίσης συνέχιζε η ομάδα να εκδίδει έντυπα με υποτυπώδεις χάρτες ή καλύτερα σκαριφήματα για την βοήθεια των πεζοπόρων όπως ένα ακόμη που βλέπουμε στην παρακάτω φωτογραφία.

Προς το τέλος της προσπάθειας αυτής συνέβη και η μεγάλη δασική πυρκαγιά στο Άγιο Όρος, το 1990. Τότε βέβαια ο Θόδωρος Τσιρόπουλος ήταν σε ηλικία 88 ετών. Στην αγωνία του για την σωτηρία της παρθένας φύσης του Αγίου Όρους και των μονοπατιών του, ετοίμασε μία επιστολή την οποία σας παρουσιάζουμε παρακάτω. Σε αυτήν φαίνεται ξεκάθαρα ότι η προχωρημένη ηλικία του τον έχει μπερδέψει αρκετά στον ειρμό της σκέψης του, παρόλα αυτά οι απόψεις πάντοτε ήταν σεβαστές στην πολύ μεγάλη προσπάθεια που είχε καταβάλει τα τελευταία χρόνια.

Η ΠΡΩΤΗ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ, ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΩΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ/ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

 

Η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια καταγραφής, σηματοδότησης και μερικής συντήρησης του δικτύου μονοπατιών σε ολόκληρη την Αθωνική χερσόνησο ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ήταν περισσότερο γνωστή ως προσπάθεια του "Θόδωρου Τσιρόπουλου" αφού σε όλα αυτά τα χρόνια ξεχώριζε στην προσπάθεια αυτή ως κεντρικό πρόσωπο ο Θόδωρος Τσιρόπουλος (ο δεύτερος από τα αριστερά στην παραπάνω φωτογραφία), αδικώντας όμως όλους αυτούς που ήταν μαζί με αυτόν. Και όλοι αυτοί που δεν φαινόντουσαν ήταν αρκετοί, οι οποίοι δεν ήταν βοηθητικοί ή δευτερεύουσας σημασίας απλά δεν τους ενδιέφερε να ξεχωρίζουν και να ακούγεται το όνομά τους. Ένας από αυτούς, ο Στέφανος Νούτσιας, παλιός πρόσκοπος και ορειβάτης μας έδωσε ένα σημαντικό τμήμα από το προσωπικό αρχείο που κράτησε όσο προσπαθούσε μαζί με όλους τους υπόλοιπους (μέσα στους οποίους ήταν και ο Θόδωρος Τσιρόπουλος) να σώσει ότι μπορούσε από τα μονοπάτια στο Άγιο Όρος και σήμερα έχουμε την χαρά να σας το παρουσιάσουμε.

Καταρχήν η προσπάθεια αυτή ήταν από εθελοντές, στην πραγματικότητα λάτρεις της ορεινής πεζοπορίας και την Αθωνικής χερσονήσου χωρίς καμία υποστήριξη από κανέναν δημόσιο φορέα και ελάχιστη βοήθεια από σύλλογους ή ιδρύματα. Ακόμη και οι μεταλλικές ταμπέλες που σώζονται μέχρι σήμερα στην πραγματικότητα ήταν προσφορά ανθρώπων που ήταν στον κύκλο γνωστών από κάποια μέλη της ομάδας αυτής. Τα μέλη της ομάδας του ¨Θόδωρου Τσιρόπουλου¨ κατανάλωναν ένα μεγάλο μέρος από τον ελεύθερο χρόνο τους, από την άδεια που δικαιούνταν αλλά και από τα διαθέσιμα χρήματά τους ώστε να προχωρήσει η προσπάθεια αυτή. 

Γιατί όμως ήταν τόσο αναγκαία η συντήρηση και σηματοδότηση των μονοπατιών στην αθωνική χςρσόνησο? Τι ήταν αυτό που τα έκανε τόσο σπουδαία τα μονοπάτια αυτά?

• Πρώτα απ' όλα τα μονοπάτια αυτά φτιάχτηκαν πολλούς αιώνες πίσω, πολλά από αυτά την βυζαντινή περίοδο. Άρα μιλάμε για ιστορικούς θησαυρούς που πρέπει πάση θυσία να διαφυλαχθούν.
• Δεύτερον επειδή το αυτοκίνητο άργησε να μπει στην Αθωνική χερσόνησο τα μονοπάτια αυτά μέχρι και την δεκαετία του 1960 ήταν ο κύριος τρόπος σύνδεσης των μοναστηριών μαζί με τα καίκια, άρα έχουμε την τύχη να διατηρούνται σε μία καλή κατάσταση μέχρι πολύ πρόσφατα που σημαίνει ότι εύκολα μπορούν να εντοπισθούν και να συντηρηθούν χωρίς μεγάλα έξοδα.
• Σε πολλά από αυτά τους περασμένους αιώνες έχουν γίνει έργα και υποστήριξης με ξερολιθιές αλλά και στρώσης με πέτρες στο δάπεδό τους, δηλαδή ένα μεγάλο τμήμα τους είναι καλντερίμια. Αυτό δίνει ακόμη μεγαλύτερη αξία και ομορφιά σε αυτά αλλά και ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη σε εμάς για την διατήρησή τους.
• Είναι απειροελάχιστες άλλες περιοχές στην Ελλάδα που έχουν τέτοιο μεγάλο και πυκνό δίκτυο μονοπατιών που είναι πραγματικά άδικο να χαθεί, πιθανότατα είναι η μοναδική περιοχή στην Ελλάδα που πληροί τις προδιαγραφές για πολυήμερες πεζοπορίες συνδυάζοντας βέβαια και τον προσκυνηματικό τουρισμό. 
• Τέλος με το πέρασμα των τελευταίων ετών άρχισαν να έρχονται όλο και περισσότεροι πεζοπόροι στην Αθωνική χερσόνησο με αποτέλεσμα να αρχίσουμε να έχουμε και ατυχήματα. Άρα γίνεται ακόμη πιο επιταχτική η ανάγκη για καθαρισμό και σηματοδότηση των μονοπατιών. Παρακάτω σας παραθέτουμε δημοσίευμα εφημερίδας του 1992 από πεζοπόρο που χάθηκε στο Άγιο Όρος...

Όλη αυτή η προσπάθεια για την συντήρηση και διάνοιξη των Αγιορείτικων μονοπατιών ήταν υπό την έγκριση και την γνώση της Ιεράς Επιστασίας του Αγίου Όρους. Παρακάτω βλέπουμε την επιστολή ευχαριστίας που απέστειλε το 1992 η Ιερά Επιστασία στην ομάδα αυτή για την πολυετή προσπάθειά της.

Η όλη αυτή προσπάθεια βέβαια πολλές φορές μέσα στο πέρασμα των ετών είχε και κάποιες προστριβές, κυρίως προς το τέλος της από την πλευρά του Θόδωρου Τσιρόπουλου ίσως λόγω του έντονου χαρακτήρα του. Παρόλα αυτά κανένας δεν αμφισβητεί την προσφορά του στην προσπάθεια αυτή. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε μία επιστολή διαμαρτυρίας που είχε στείλει κυρίως για να κατανοήσετε τις δυσκολίες που υπήρχαν τότε στην προσπάθεια αυτή.

 

Παρόλα αυτά η συνεργασία μεταξύ της Ιεράς Επιστασίας και της ομάδας γινόταν διεξοδικά με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο προσπαθώντας να βοηθήσει η Επιστασία με κάθε δυνατό μέσο. Παρακάτω σας παραθέτουμε μία από τις πολλές επιστολές της Επιστασίας με την οποία εγκρίνει εργασίες σηματοδότησης σε τμήμα μονοπατιών της Αθωνικής χερσονήσου.

Επίσης υπήρχε συνεργασία και μεταξύ των μονών και της ομάδας αυτής, πράγμα απαραίτητο αφού τα μονοπάτια πάντοτε περνούσαν από περιοχές που ανήκουν διοικητικά σε διάφορες μονές. Παρακάτω σας παραθέτουμε μία επιστολή της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου.

Τα αποτελέσματα άρχισαν σιγά σιγά να φαίνονται......

Πρώτα απ' όλα φτιάχτηκε ένας απλός πεζοπορικός χάρτης -υποτυπώδης βέβαια- αλλά τότε ακόμη δεν υπήρχε τίποτα άλλο για να βοηθήσει τους ορειβάτες που τον βλέπουμε παρακάτω:

Επίσης η προσπάθεια αυτή άρχισε να γίνεται γνωστή μέσω των εφημερίδων που τότε ήταν ένα από τα κύρια μέσα ενημέρωσης. Παρακάτω σας παραθέτουμε δημοσίευμα από εφημερίδα της εποχής: