ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ, Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ

Σε κάθε βουνό που ανεβαίνουμε στην Ελλάδα δεν υπάρχει περίπτωση είτε στην ψηλότερη κορυφή του, είτε στην κορυφή κάποιου λόφου είτε πάνω σε κάποια κόψη να μην συναντήσουμε κάποιο εξωκλήσι. Η ελληνική ύπαιθρος είναι έτσι κι αλλιώς γεμάτη από εξωκλήσια σε κάθε της γωνιά, όσο απρόσιτη και εάν είναι μία τοποθεσία. Ένα κοινό χαρακτηριστικό που έχουν αυτά τα εξωκλήσια είναι ότι εάν είναι επάνω σε κορυφή (ανεξαρτήτου υψομέτρου και σπουδαιότητας) δεν ρωτάμε ποτέ σε ποιόν άγιο είναι αφιερωμένα αφού σχεδόν πάντοτε είναι υπό την προστασία ενός συγκεκριμένου αγίου, του ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ. 

Οι πεζοπόροι περπατώντας στα ελληνικά βουνά έχουμε συναντήσει εκατοντάδες εξωκλήσια και προσκυνητάρια που είναι αφιερωμένα σε αυτόν τον Προφήτη και συνήθως το μοναδικό που ξέρουμε για αυτόν είναι ότι έφυγε στον ουρανό με ένα άρμα. Είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις αγίων στην ορθόδοξη παράδοση που δεν «κοιμήθηκε» αλλά συνέβη ανάληψη. Νομίζουμε ότι είναι μία καλή ευκαιρία να δούμε την βιογραφία και την ζωή αυτού του Αγίου.

ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ Ο ΘΕΣΒΙΤΗΣ

Μέσα στη χορεία των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης ξεχωριστή είναι η θέση του προφήτη Ηλία.  Στην Καινή Διαθήκη το όνομα του προφήτη Ηλία αναφέρεται πολλές φορές από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό. Ο Ζαχαρίας, ο πατέρας του Προδρόμου, είπε πως ο Ιωάννης θα ερχόταν «εν πνεύματι και δυνάμει Ηλίου» ), θα είχε δηλαδή τα γνωρίσματα και το ζήλο του προφήτη Ηλία, θα ήταν ο ίδιος ο προφήτης Ηλίας, όπως ο λαός τον περίμενε να ξανάρθει. Ο Ιησούς Χριστός, όταν έδωσε μαρτυρία για τον πρόδρομο Ιωάννη κι έπλεξε το εγκώμιο του, είπε πως αυτός ήταν ο Ηλίας «Αν θέλετε, να το παραδεχθείτε, αυτός είναι ο Ηλίας, που έμελλε να έλθει». 

Το πιο σπουδαίο είναι ότι οι μαθητές επάνω στο βουνό, κατά τη θεία Μεταμόρφωση, είδαν τους δυο Προφήτες, τον Μωϋσή και τον Ηλία, να συνομιλούν με τον Ιησού Χριστό. Όλα αυτά φανερώνουν την ξεχωριστή θέση του προφήτη Ηλία ανάμεσα στους Προφήτες και μέσα στη συνείδηση του λαού. Ακόμα και στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, ακούοντας τη διδασκαλία και βλέποντας τα θαύματά του, έβλεπαν τον προφήτη Ηλία, που είχε ξανάρθει. Ο Ιησούς Χριστός ρώτησε· «Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;». Κι οι μαθητές είπαν: «Ιωάννην τον βαφτιστήν, άλλοι δε Ηλίαν....».  Το όνομα Ηλίας αποτελεί ελληνική μεταφορά του αντίστοιχου εβραϊκού ονόματος Ελιγιαχού,  το οποίο σημαίνει «Ο Θεός μου είναι Ο Ων».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ο προφήτης Ηλίας έζησε τον 9 π.Χ. αιώνα και ήταν γιος του Σωβάκ. Ήταν μια δύσκολη εποχή για τον Ισραήλ, διότι στο βόρειο βασίλειο βασίλευε ο Αχαάβ, ένας κακός και ασεβής βασιλιάς, που επηρεαζόταν από την ειδωλολάτρισσα σύζυγό του Ιεζάβελ. Καταγόταν από τη Θέσβη γι' αυτό και ονομάστηκε Θεσβίτης. Η Θέσβη είναι το σημερινό El Istib, της περιοχής Γαλαάδ και άνηκε στην φυλή του Ααρών.  Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε μία θεία οπτασία: Δύο άνδρες λευκοφορεμένοι τον ονόμαζαν Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγα να φάει. Τότε ο πατέρας του, πήγε στα Ιεροσόλυμα και αφού περιέγραψε την οπτασία στους ιερείς, εκείνοι του είπαν ερμηνεύοντας την οπτασία, ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά. 

Ο Προφήτης Ηλίας άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη στα χρόνια του βασιλέα Αχαάβ, που βασίλεψε στα 873 - 854 π.Χ. Ο Αχαάβ και μάλιστα η γυναίκα του Ιεζάβελ ήσαν άνθρωποι ασεβείς κι εναντίον τους ήταν ο πόλεμος του προφήτη Ηλία.  Ο λόγος ήταν ότι ο βασιλιάς Αχαάβ, καταδίωξε έντονα την υφιστάμενη θρησκεία. Μάλιστα η Ιεζάβελ, που δεν ήταν ισραηλίτισσα γινόταν η αιτία να νοθεύεται η πίστη από ειδωλολατρικά έθιμα που ασκούσε η ίδια. Ο Προφήτης Ηλίας ήταν πιστός στο Θεό, και μάλιστα έδειχνε τέτοιο ζήλο, που θανάτωσε όλους τους ιερείς του δαίμονα βάαλ, χωρίς να δείξει έλεος, γι΄αυτό και η γυναίκα του Αχαάβ, η Ιεζάβελ, ήθελε να τον σκοτώσει. Ο Προφήτης Ηλίας επειδή φοβήθηκε την Ιεζάβελ, έφυγε με τα πόδια μέσα στην έρημο από το Κάρμηλο όρος, και έφτασε μέχρι το όρος Χωρήβ στη χερσόνησο του Σινά. Εκεί κρύφτηκε σε ένα σπήλαιο. Η Ιεζάβελ κυνηγούσε τον προφήτη Ηλία, όπως η Ηρωδιάδα τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Πρώτο μεγάλο σημείο, που έδωσε ο προφήτης Ηλίας, ήταν που προσευχήθηκε και δεν έβρεξε για τριάμισι χρόνια. Σ’ αυτό το διάστημα ο Προφήτης κρυβόταν σε μια σπηλιά σ’ ένα χείμαρρο πέρ’ από τον Ιορδάνη. 

Εκεί υπήρχε λίγο νερό κι ένας κόρακας του πήγαινε τροφή κάθε πρωί. Όταν στέρεψε το νερό, έφυγε ο Προφήτης και πήγε στα Σάρεπτα της Σιδωνίας· όλα αυτά με εντολή του Θεού. Εκεί φιλοξενήθηκε σε μια χήρα γυναίκα, που είχε λίγο αλεύρι και λίγο λάδι, κι όμως έτρωγαν όλο τον καιρό και δεν έλειψαν. Η χήρα γυναίκα είχε ένα παιδί κι έτυχε να αρρωστήσει και να πεθάνει. Τότε ο Προφήτης προσευχήθηκε κι ανάστησε το παιδί. Δεύτερο μεγάλο σημείο, που έδειξε ο Προφήτης Ηλίας, ήταν που προσευχήθηκε κι ήλθε φωτιά από τον ουρανό. Με προσταγή του βασιλέα Αχαάβ, μαζεύτηκαν τετρακόσιοι ειδωλολάτρες ψευτοιερείς, που τους προστάτευε η Ιεζάβελ. 

Τότε ο προφήτης Ηλίας τους προκάλεσε σ’ ένα διαγωνισμό. Του είπε κι έβαλαν πάνω στο θυσιαστήριο τα ξύλα και το σφάγιο για θυσία, και άρχισαν να τρέχουν γύρω και να φωνάζουν όλη την ήμερα τον ψεύτικο θεό Βάαλ, για να ρίξει φωτιά· «και ουκ ην φωνή και ουκ ην ακρόασις». Τότε ο Προφήτης τους είπε· «Κάνετε πέρα! Τώρα θα κάνω εγώ τη θυσία μου». Έκανε δικό του θυσιαστήριο, έβαλε κι έβρεξαν καλά τρείς φορές τα ξύλα με νερό κι ύστερα προσευχήθηκε. Έπεσε τότε φωτιά από τον ουρανό κι αναποδογύρισε κι έκαψε ολόκληρο το θυσιαστήριο. Ύστερα απ’ αυτό το σημείο, ο λαός έπιασε τους τετρακόσιους ψευτοϊερείς κι ο προφήτης Ηλίας τους τιμώρησε αυστηρά. Η Ιεζάβελ, αγριεμένη, κυνήγησε τον Προφήτη κι εκείνος έφυγε ψηλά στο Χωρήβ, εκεί που πριν πεντακόσια χρόνια ο Μωϋσής άκουσε τη φωνή του Θεού κι είδε τη βάτο να φλέγεται και να μην καίγεται. Εκεί ο προφήτης Ηλίας κρυβόταν σε μια σπηλιά κι ο Θεός τον δίδαξε ένα σπουδαίο μάθημα. Του είπε· «Ανέβα ψηλά στην κορυφή, και θα δεις το Θεό. Θα περάσει δυνατός αέρας· θα γίνει σεισμός· θα δεις φωτιά και θα περάσει ένα ανάλαφρο και δροσερό αεράκι. Ο Θεός δεν θα είναι ούτε στη θύελλα ούτε στο σεισμό ούτε στη φωτιά, αλλά στο ανάλαφρο αεράκι».

Άλλα θαυμαστά σημεία του πορφήτη Ηλία ήταν ότι διέσχισε τον Ιορδάνη ποταμό με την μυλωτή του και τέλος ότι αντί να πεθάνει ανελήφθη με άρμα πυρός στον ουρανό. Να σημειώσουμε, ότι ο προφήτης Ηλίας, μετά από οκτώ ή δέκα χρόνια από την ανάληψη του, απέστειλε γράμματα (ίσως δι’ Αγγέλου) στον βασιλέα Iωράμ, προβλέποντας τον θάνατο του επειδή απομακρύνθηκε από την λατρεία του αληθινού Θεού: «και ήλθεν αυτώ εν γραφή παρά ᾿Ηλιού του προφήτου λέγων· τάδε λέγει Κύριος Θεός Δαυίδ του πατρός σου· άνθ' ών ουκ επορεύθης εν οδώ Ιωσαφάτ του πατρός σου και εν οδοίς ᾿Ασά βασιλέως Ιούδα».

Η ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΟΥ

Στις 20 Ιουλίου, κατά την ορθόδοξη παράδοση, εορτάζεται η μνήμη του προφήτου. Οι ορθόδοξοι δεν εορτάζουν την κοίμηση του, αλλά την ανάληψή του. Από την άλλη, ο απόστολος Παύλος αναφέρει ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν ανελήφθη όπως ο Ιησούς στον ουρανό, αλλά άφησε ο Θεός να φανεί ότι ανελήφθη και ο Ηλίας ζει στην γη με φθαρτό σώμα, εδώ και χιλιάδες χρόνια τώρα. Έτσι εμφανίστηκε με το υλικό του σώμα ως εκπρόσωπος των ζώντων, στη Μεταμόρφωση του Κυρίου στο όρος Θαβώρ και, όπως αναφέρει ο προφήτης Μαλαχίας και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος στην Αποκάλυψη, αναμένεται να εμφανιστεί και να ελέγξει τον Αντίχριστο, μαζί με τον Ενώχ, πριν από τη Δευτέρα Παρουσία.

ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ

Στον προφήτη Ηλία, αποδίδονται ορισμένα θαύματα. Κατά την Παλαιά Διαθήκη κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό. Κατά το ίδιο βιβλίο, ο Ηλίας με τη γλώσσα του εμπόδισε τη βροχή και δεν έβρεξε ο ουρανός για τρεισήμισι χρόνια. Επίσης του αποδίδεται η ανάσταση του νεκρού γιου της Σαραφθίας χήρας. Αναφέρεται ότι στο όρος Χωρήβ είδε τον Θεό. Η ιστορία αναφέρει πως ο Ηλίας δεν έχει πεθάνει, αλλά αναλήφθηκε με πύρινη άμαξα στον ουρανό, αφού άφησε συνεχιστή του έργου του το μαθητή του, Ελισαίο. Τέλος, στη Μεταμόρφωση του Ιησού, στάθηκε δίπλα Του μαζί με τον Μωϋσή.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΗΡΑΣ ΣΤΗΝ ΣΑΡΕΠΤΑ

Ο προφήτης Ηλίας ζούσε κατά εντολή του Κυρίου κοντά στον χείμαρρο Χορράθ που ήταν ανατολικά του ποταμού Ιορδάνη. Αργότερα παίρνει καινούρια εντολή από τον Κύριο, να πάει στη Σαρεπτά, στην περιοχή της Σιδώνας, και να μείνει εκεί. Ο Κύριος έδωσε εντολή σε μια χήρα να φροντίζει για την τροφή του προφήτη. Σηκώθηκε, λοιπόν, ο Ηλίας και πήγε στη Σαρεπτά. Όταν έφτασε στην πύλη της πόλης, είδε μια χήρα που μάζευε ξύλα. Της φώναξε και της ζήτησε να του φέρει λίγο νερό σ' ένα κύπελλο για να πιει.  Ενώ αυτή πήγαινε να φέρει νερό, ο Ηλίας της φώναξε ξανά να του φέρει και λίγο ψωμί, από εκείνο που κρατούσε στο χέρι της. 

Εκείνη του απάντησε, ότι δεν είχε ψωμί, παρά μόνο μια χούφτα αλεύρι στο πιθάρι και λίγο λάδι στο δοχείο. Και ότι πήγε εκεί για να μαζέψει λίγα ξύλα, για να ετοιμάσει για κείνη και το γιο της ό,τι έχει απομείνει από το αλεύρι, και μετά να πεθάνουν από την πείνα. Ο Ηλίας όμως της είπε να μην ανησυχεί και να πράξει όπως της είπε. Μόνο να φτιάξει πρώτα μια μικρή λαγάνα για κείνον κι έπειτα να φτιάξει για κείνη και το γιο της. Γιατί ο Κύριος είπε, ότι το πιθάρι με το αλεύρι δεν θ' αδειάσει και το λάδι στο δοχείο δεν θα λιγοστέψει, ως τη μέρα που ο Κύριος θα στείλει βροχή ξανά στη γη. Πήγε, λοιπόν, η γυναίκα κι έκανε όπως της είπε ο προφήτης. Κι έμεινε ο Ηλίας στο σπίτι της και τρώγανε για πολλές μέρες. Πράγματι, το πιθάρι με το αλεύρι δεν άδειασε και το λάδι στο δοχείο δε λιγόστεψε, όπως ακριβώς είχε πει ο Κύριος μέσω του Ηλία. Έπειτα από τα γεγονότα αυτά αρρώστησε ο γιος της γυναίκας. Η αρρώστια του ήταν πάρα πολύ βαριά, ώστε έσβησε πλέον η ζωή του. Τότε η γυναίκα είπε στον Ηλία: «Τι είμαι εγώ για σένα, άνθρωπε του Θεού; Ήρθες στο σπίτι μου για να θυμηθεί ο Κύριος της αμαρτίες μου και να θανατώσει το γιο μου;». Τότε ο Ηλίας της ζήτησε να του φέρει το παιδί της. Το πήρε από την αγκαλιά της και το ανέβασε στο ανώγι, όπου έμενε ο ίδιος, και το ξάπλωσε πάνω στο κρεβάτι του. 

Προσευχήθηκε τότε στον Κύριο και του είπε, γιατί έκανε κακό στη χήρα που τον φιλοξενεί και άφησε να πεθάνει ο γιος της; Μετά φύσηξε πάνω στο παιδί τρεις φορές και προσευχήθηκε στον Κύριο να επιστρέψει πίσω η ψυχή του παιδιού. Ο Κύριος άκουσε την επίκληση του Ηλία, ξαναγύρισε η ψυχή του παιδιού μέσα του και αναστήθηκε. Και τότε φώναξε δυνατά το παιδί. Ο Ηλίας πήρε το παιδί και το παρέδωσε στη μητέρα του, λέγοντας πως το παιδί της είναι ζωντανό. Εκείνη του απάντησε, ότι έχει πεισθεί πως είναι άνθρωπος του Θεού και πως ό,τι προφητεύει είναι πραγματικά λόγος του Κυρίου.