ΓΑΛΑΤΣΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Σε μία από τις πολλές και γεμάτες ενδιαφέρον συζητήσεις με τον πατέρα Αγάθωνα για τα μονοπάτια στο ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ μου ανέφερε για την γαλατσάνικη σχολή αγιογραφίας. Η αναφορά ήταν στα πλαίσια της συζήτησης για το ΙΕΡΟ ΚΕΛΙ ΑΓΙΟΥ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ και συγκεκριμένα για τις εικόνες που έχει στο τέμπλο του ναού του.
 Την λέξη γαλατσάνικη την είχα ξανακούσει πολλές φορές από συγγενικό μου πρόσωπο και γνώριζα ότι με τον όρο γαλατσάνο εννοούνε αυτόν που προέρχεται από την Γαλάτιστα, την ορεινή κωμόπολη έξω από την Θεσσαλονίκη.

 Εγώ την γνώριζα από την πεζοπορία αφού από εκεί ξεκινούν διαδρομές για τον Ομβρενό, ένα μικρό αλλά πολύ όμορφο βουνό κοντά στην Θεσσαλονίκη (ιδιαίτερα χρήσιμο για τους πεζοπόρους της Θεσσαλονίκης στις εποχές της κρίσης).

ΓΑΛΑΤΙΣΤΑ

 Γεμάτος απορία ρωτώ τον πατέρα εάν εννοεί την Γαλάτιστα, και μου απαντά καταφατικά λέγοντας ότι η μικρή και ταπεινή Γαλάτιστα της Χαλκιδικής έχει δώσει μία από τις σημαντικότερες σχολές αγιογραφίας στην ιστορία μας, δηλαδή οι τεχνίτες της είχαν μία ιδιαίτερη τεχνοτροπία στην κατασκευή βυζαντινών αγιογραφιών που τους έχουν κάνει ιδιαίτερα ξακουστούς.

ΓΑΛΑΤΙΣΤΑ

 Έμεινα πραγματικά έκπληκτος και άρχισα να ψάχνω κυρίως στο διαδίκτυο και σε παράρτημα της δημοτικής βιβλιοθήκης για αυτήν την σχολή. Βρήκα αρκετό υλικό που βέβαια δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος να σας το παρουσιάσω (οι σπουδές μου είναι στις φυσικές επιστήμες) και έτσι αποφάσισα να σας κάνω μία σύντομη παρουσίαση της παραπάνω σχολής. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ένας αδαείς σαν και εμένα όταν βλέπει μία εικόνα της γαλατσάνικης σχολής αγιογραφίας τον κάνει εντύπωση τα διαφορετικά χρώματα που βλέπεις από αυτά που συνήθως έχουν οι αγιογραφίες σε εικόνες και τοίχους, και δεύτερον εάν μπορώ να το εκφράσω σωστά είναι η ζωντανότητα που έχουν οι εικόνες (νομίζεις ότι είναι παράθυρο και από πίσω αυτό που βλέπεις είναι ζωντανό) ή καλύτερα η αίσθηση της τρίτης διάστασης.
 Η γαλατσάνικη σχολή αγιογραφίας ξεκίνησε στα τέλη του 18ου αιώνα και τελείωσε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο λόγος που ονομάζεται γαλατσάνικη είναι η κοινή καταγωγή που είχαν οι εκπρόσωποί της από την κωμόπολη της Γαλάτιστας που βρίσκεται μεταξύ της Θεσσαλονίκης και του Πολυγύρου.
 Ιδρυτής της σχολής ήταν ο μοναχός Μακάριος, που ήταν γέροντας του ΙΕΡΟΥ ΚΕΛΛΙΟΥ ΓΕΝΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ που βρίσκεται στις Καρυές του Αγίου Όρους γνωστό ακόμη και σήμερα για τις υπέροχες αγιογραφίες του.

ΙΕΡΟ ΚΕΛΛΙ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ στις ΚΑΡΥΕΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

 Επίσης συνιδρυτές του ήταν οι τρεις ανιψιοί του και επίσης μοναχοί Βενιαμίν, Ζαχαρίας και Μακάριος Β' που τους μετέδωσε το εικονογραφικό ύφος και στυλ που είχε στα δημιουργήματά του ο θείος τους και το συνέχισαν εκείνοι με πιστότητα και αρτιότητα.

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, εικόνα από το τέμπλο του ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΓΑΛΑΤΙΣΤΑΣ. Η εικόνα δημιουργήθηκε από τον Μακάριο τον Β' έναν από τους ιδρυτές της γαλατσανικής σχολής αγιογραφίας.

 Αγιογράφησαν σε πολλά σημεία της Αθωνικής χερσονήσου, όπως καθολικά και τράπεζες μοναστηριών, κελλιά, παρεκλήσια. Επίσης πολλούς ναούς στην περιοχή της γενέτειράς του Γαλάτιστα όπως και πολλούς άλλους ναούς στον Ελλαδικό χώρο.
 Η γαλατσάνικη σχολή αγιογραφίας ήταν η τελευταία αντίσταση - το κύκνειο άσμα- της βυζαντινής τέχνης απέναντι στην αναγεννησιακή ζωγραφική και τέχνη που σιγά σιγά κατακτούσε την Ευρώπη αλλά στην συνέχεια και το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ, εικόνα της γαλατσάνικης σχολής αγιογραφίας που βρίσκεται στο τέμπλο του κελλιού του ΑΓΙΟΥ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ στο ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ (περιοχή ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ).

Η ΠΑΝΑΓΙΑ, εικόνα της γαλατσάνικης σχολής αγιογραφίας που βρίσκεται στο τέμπλο του κελλιού του ΑΓΙΟΥ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ στο ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ (περιοχή ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ).

Ο ΑΓΙΟΣ ΟΝΟΥΦΡΙΟΣ, εικόνα της γαλατσάνικης σχολής αγιογραφίας που βρίσκεται στο τέμπλο του κελλιού του ΑΓΙΟΥ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ στο ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ (περιοχή ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ).

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ, εικόνα της γαλατσάνικης σχολής αγιογραφίας που βρίσκεται στο τέμπλο του κελλιού του ΑΓΙΟΥ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ στο ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ (περιοχή ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ).