Τι είναι Άγιος και τι Όσιος;

Άγιος ονομάζεται κάποιος άνθρωπος, ο οποίος έχει ανακηρυχθεί από την Εκκλησία ότι είναι καθαγιασμένος από το Θεό. Το νεκρό σώμα ενός Αγίου, τα αποκαλούμενα λείψανα, φυλάσσονται σε Εκκλησίες. Για να ανακηρυχθεί κάποιος Άγιος στην Ορθόδοξη Εκκλησία, χρειάζεται να συμπληρωθούν αρκετά χρόνια από τον θάνατό του (περίπου 40).

Ένας από τους Αγίους της ορθόδοξης εκκλησίας, ο ΑΓΙΟΣ ΟΡΕΣΤΗΣ.

Στην αρχαία ελληνική η λέξη-επίθετο «όσιος» σημαίνει αυτός που είναι αφιερωμένος στον Θεό. Στην χριστιανική ορολογία αφορά τους μοναχούς ή τις μοναχές οι οποίοι ηθελημένα οι ίδιοι αρνήθηκαν κάθε κοσμική απόλαυση και αφοσιώθηκαν στην ψυχή και το σώμα στον Θεό. Βέβαια δεν πέρασαν από το μαρτύριο του αίματος και του σωματικού πόνου όπως οι μάρτυρες αλλά πέρασαν το μαρτύριο της συνειδήσεως και έτσι έγιναν και αυτοί άγιοι. Το Ορθόδοξο αγιολόγιο της Εκκλησίας με τον όρο «Όσιοι» δεν κάνει κάποια διάκριση μεταξύ της αξίας των Αγίων και των Οσίων. Δηλαδή δεν μπορεί κάποιος από αυτές τις δύο κατηγορίες να είναι περισσότερο ή λιγότερο άγιος αλλά δείχνει δίνοντας τον συγκεκριμένο χαρακτηρισμό (δηλαδή του Οσίου) σε κάποιον ότι ο συγκεκριμένος είναι Άγιος αλλά αυτός ο Άγιος ήταν μοναχός ή ασκητής.

Ένας από τους Οσίους της ορθόδοξης εκκλησίας, ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης.

Ας δούμε όμως το θέμα τι είναι Όσιος, αλλά και τι είναι Άγιος από ιστορικής πλευράς:

• Στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους δηλαδή την περίοδο που επικρατούσε ο Μωσαϊκός Νόμος επικρατούσε η άποψη ότι Άγιος είναι μόνο Ένας, ο Θεός.
• Στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ο Απόστολος Παύλος αποκαλεί Αγίους όλους τους βαπτισμένους Χριστιανούς, που ζουν σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, που αγωνίζονται για την σωτηρία της ψυχής τους και τέλος που επιδιώκουν να κατακτήσουν την Βασιλεία του Θεού.
• Στον 4ο αιώνα ο τίτλος Άγιος αρχίζει να αποδίδεται μόνο σε λίγους εκλεκτούς και πιο συγκεκριμένα στους λεγόμενους ”φίλους του Θεού”. Σε αυτούς δηλαδή που ξεχωρίζουν για το μαρτύριό τους, για την ζωή τους και για τα θαύματά τους. Ο Άγιος Αντώνιος τονίζει: “Άγιος είναι εκείνος που είναι καθαρός από κακία και αμαρτήματα”. Πρώτη από όλους τον τίτλο της Υπέρ Αγίας έλαβε η Παρθένος Μαρία. Ακολούθησαν οι Απόστολοι του Κυρίου. Οι Άγγελοι καθώς και πολλά από τα πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης επίσης απόκτησαν τον τίτλο αυτόν. Τέλος Άγιος ονομάστηκε και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο Βαπτιστής.

Μάλιστα σιγά-σιγά άρχισε να διαμορφώνεται μία ιεράρχηση στην ταξινόμηση των Αγίων. Έτσι σήμερα η επιστήμη της Θεολογίας χωρίζει τους αγίους στις εξής ομάδες:

• ΔΙΚΑΙΟΙ

Δίκαιοι είναι όλοι οι άγιοι που έζησαν πριν την γέννηση του Χριστού έχοντας πίστη στον Έναν και Μοναδικό Θεό και ήλπιζαν ή προφήτευσαν τον ερχομό του Χριστού.

• ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ

Απόστολοι είναι οι άγιοι που ήταν οι μαθητές του Κυρίου.

• ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ

Αποστολικοί πατέρες είναι οι άγιοι που ήταν οι μαθητές των Αποστόλων (δηλαδή των μαθητών του Κυρίου).

• ΜΑΡΤΥΡΕΣ

Μάρτυρες είναι όλοι όσοι μαρτύρησαν για την πίστη τους, βασανίσθηκαν και θανατώθηκαν ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μεγάλους διωγμούς. οι Μάρτυρες είναι χιλιάδες: Γυναίκες, άντρες, νέοι, γέροι και παιδιά, και φυσικά δεν είναι όλοι γνωστοί.

• ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΕΣ

Μεγαλομάρτυρες είναι .όσοι από τους Μάρτυρες υπέστησαν μεγάλα βασανιστήρια και θανατώθηκαν με φρικτό – βάρβαρο τρόπο και έχουν πάρει από την Εκκλησία αυτόν τον τιμητικό τίτλο.

• ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΕΣ

Ιερομάρτυρες ονομάζονται όσοι από τους Μάρτυρες ήταν Ιερομένοι.

• ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΕΣ

Οσιομάρτυρες ονομάζονται όσοι από τους Μάρτυρες ήταν μοναχοί, ασκητές και ερημίτες.

• ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Πατέρες ονομάζονται οι Άγιοι μοναχοί, κληρικοί και ιδιαίτερα οι Επίσκοποι που διακρίθηκαν για το έργο τους και δικαίως κατέχουν αυτόν τον τίτλο.

• ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ

Νεομάρτυρες ονομάζονται όσοι από τους Μάρτυρες μαρτύρησαν την εποχή της Τουρκοκρατίας.

• ΟΜΟΛΟΓΗΤΕΣ

Ομολογητές ονομάζονται οι Άγιοι που διώχθηκαν και βασανίσθηκαν, που ομολόγησαν την πίστη τους, αλλά που τελικά δεν θανατώθηκαν και επέζησαν των βασανιστηρίων τους.

• ΟΣΙΟΙ

Όσιοι ονομάζονται οι Άγιοι που εγκατέλειψαν τον κόσμο και αφιερώθηκαν εξ ολοκλήρου στον Θεό. Τον λάτρεψαν σε ερήμους και σε κακοτοπιές με πίστη για όλη τους την ζωή και τελικά “κοιμήθηκαν εν ειρήνη”.

• ΟΣΙΟΠΑΡΘΕΝΟΜΑΡΤΥΡΕΣ

Οσιοπαρθενομάρτυρες ονομάζονται οι γυναίκες μοναχές, μάρτυρες της πίστης που θανατώθηκαν με μαρτυρικό τρόπο.

• ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΙ

Ισαπόστολοι ονομάζονται οι Άγιοι Όλοι που έκαναν αποστολικό έργο ισάξιο των Αποστόλων

• ΑΠΟΛΟΓΗΤΕΣ

Απολογητές ονομάζονται οι Άγιοι που ανέλαβαν να υπερασπιστούν τον Χριστιανισμό απέναντι σε φιλόσοφους, ηγεμόνες, βασιλείς και αυτοκράτορες, θεωρητικά ή γραπτά, με επιστολές ή με τον λόγο τους δηλαδή υπερασπίστηκαν θεωρητικά την χριστιανική πίστη απέναντι στους ισχυρούς της εξουσίας.

• ΘΕΟΛΟΓΟΙ

Θεολόγοι είναι αυτοί που όχι μόνο μίλησαν για τον Θεο με τα γραπτά τους αλλά και με το παράδειγμα της ζωής τους. Τον τίτλο του Θεολόγου που είναι πολύ σημαντικός, τρεις μόνο κατέχουν αυτόν τον τίτλο. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιωάννης ο Θεολόγος και ο Συμεών ο νέος Θεολόγος.

Δηλαδή και οι Όσιοι είναι Άγιοι. Για την θεολογία οι ΟΣΙΟΙ είναι απλά μία συγκεκριμένη κατηγορία αγίων.