ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

Γνωρίζετε ότι ακόμη και οι εορτές είναι ταξινομημένες σε κατηγορίες ανάλογα με τα βασικά τους χαρακτηριστικά? Μάλιστα για την εκκλησία αλλά και για την επιστήμη η σημασία τους είναι πολύ μεγάλη και έτσι για την καλύτερη μελέτη τους είναι συγκεντρωμένες στο εορτολόγιο. Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά ότι συγκεντρώσαμε κυρίως από το διαδίκτυο για τις εορτές .

Καταρχήν τι ορίζουμε ως εορτή?

ΕΟΡΤΕΣ ονομάζονται οι ημέρες εκείνες κατά τις οποίες θυμόμαστε γεγονότα από τη ζωή του Κυρίου ή από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Είναι επίσης οι ειδικές εκείνες ημέρες , που είναι αφιερωμένες στη μνήμη των αγίων, των μαρτύρων και των αγγέλων.

ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

Το Ορθόδοξο εορτολόγιο δηλαδή το εορτολόγιο της Ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας ορίζει τις εορτές και επετείους της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε ετήσια βάση. Αυτές σχετίζονται με την ανάμνηση συμβάντων από διάφορα θρησκευτικά γεγονότα που είναι τα εξής:

από την επίγεια παρουσία του Ιησού Χριστού

περιγραφές και πρόσωπα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη

γεγονότα από τον βίο Αγίων, οσίων, μαρτύρων, νεομαρτύρων και γενικότερα προσώπων που προσκυνούνται και τιμώνται από την Ορθόδοξη Εκκλησία

Το εορτολόγιο έχει κεντρική σημασία για την ζωή των πιστών της Ορθόδοξης Εκκλησίας αφού καθορίζει μεταξύ των άλλων τις ετήσιες περιόδους νηστειών, αλλά και τις επίσημες κρατικές αργίες θρησκευτικού περιεχομένου στα κράτη με επίσημη θρησκεία την Ορθοδοξία. Οι Έλληνες εορτάζουν σύμφωνα με το εορτολόγιο την ονομαστική τους εορτή, δηλαδή εορτάζουν το όνομά τους, καθώς και τον άγιο από τον οποίο το πήραν.

Οι εορτές της Ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας είναι δύο ειδών: σταθερές και κινητές. Οι σταθερές εορτάζονται την ίδια ημερομηνία κάθε χρόνο, ενώ η ημερομηνία των κινητών εορτών μεταβάλλεται από χρόνο σε χρόνο. Σταθερές εορτές είναι συνήθως αυτές που σχετίζονται με την Παναγία και οι γιορτές των Αγίων, εκτός αν βρίσκονται σε ημερομηνία κατά την διάρκεια της Σαρακοστής. Συνήθως οι κινητές εορτές σχετίζονται με την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα, που και αυτή είναι μεταβαλλόμενη από χρόνο σε χρόνο. Για παράδειγμα η εορτή του Αγίου Γεωργίου πάντα γιορτάζεται μετά το Πάσχα αν τύχει και πέσει μέσα στην Σαρακοστή.

Η τάξη και οι απαραίτητες οδηγίες για όλες τις κινητές και ακίνητες εορτές του έτους περιλαμβάνονται στο Τυπικό της Εκκλησίας. Οι εορτές και επέτειοι που αναφέρονται σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία, εορτάζονται από τους Παλαιοημερολογίτες 13 μέρες αργότερα.

ΚΙΝΗΤΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Η κινητή εορτή θεωρείται μια εορτή η οποία δεν έχει κάποια σταθερή συγκεκριμένη ημερομηνία, αλλά γιορτάζεται κάθε χρόνο σε διαφορετικές ημέρες. Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου μία κινητή εορτή γιορτάζεται δύο ή περισσότερες χρονιές την ίδια ημερομηνία λόγω σύμπτωσης.

Οι λόγοι που κάποια γιορτή είναι κινητή και όχι σταθερή μπορούν να είναι:

Η γιορτή πρέπει πάντα να γιορτάζεται συγκεκριμένη μέρα της εβδομάδας, όπως η Καθαρά Δευτέρα στον χριστιανισμό και η Γιορτή της μητέρας που εορτάζεται πάντα την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου.

Η ημερομηνία της γιορτής διαφοροποιείται από κάποια γεγονότα, όπως για παράδειγμα με τη πανσέληνο που καθορίζεται η εορτή του Πάσχα.

Κάποιες γνωστές κινητές εορτές είναι:

• Τσικνοπέμπτη
• Καθαρά Δευτέρα
• Σάββατο του Λαζάρου
• Κυριακή των Βαΐων
• Μεγάλη Δευτέρα
• Μεγάλη Τρίτη
• Μεγάλη Τετάρτη
• Μεγάλη Πέμπτη
• Μεγάλη Παρασκευή
• Μεγάλο Σάββατο
• Κυριακή του Πάσχα
• Γιορτή της μητέρας
• Γιορτή του πατέρα
• Κυριακή της Πεντηκοστής
• Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος

ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΟΡΤΩΝ

1. ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΟΡΤΕΣ
2. ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Δεσποτικές εορτές είναι οι εορτές που αναφέρονται σε γεγονότα της ζωής του Κυρίου και στον Τίμιο Σταυρό (π.χ. Χριστούγεννα, Πάσχα, Μεταμόρφωση, Υπαπαντή, Θεοφάνεια, Ύψωσις Τιμίου Σταυρού, Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης) .

Θεομητορικές εορτές είναι οι εορτές που αναφέρονται στο τιμημένο πρόσωπο της Παναγίας Μητέρας του Κυρίου μας (π.χ. Γέννηση της Θεοτόκου, Εισόδια της Θεοτόκου, Ευαγγελισμός, Κοίμηση της Θεοτόκου)

Γιορτές των αγίων και μαρτύρων είναι οι εορτές που αναφέρονται στο πλήθος των πιστών που αγάπησαν με όλη τους την καρδιά το Χριστό, Τον υπηρέτησαν, βάδισαν στα ίχνη Του και θυσιάστηκαν γι’ Αυτόν

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

1. Κυριακή : Ανάσταση του Κυρίου
2. Δευτέρα : Άγγελοι, Αρχάγγελοι, Επουράνιες Δυνάμεις
3. Τρίτη : Τίμιος Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης
4. Τετάρτη : Παναγία & Προδωσία του Χριστού από τον Ιούδα
5. Πέμπτη : Άγιοι Απόστολοι & Άγιος Νικόλαος
6. Παρασκευή : Σταυρικός θάνατος του Χριστού
7. Σάββατο : Μάρτυρες & νεκροί

ΔΕΣΠΟΤΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Γενικά με την ονομασία Δεσποτικές εορτές χαρακτηρίζονται όλες οι χριστιανικές εορτές που είναι αφιερωμένες στην ανάμνηση και τον επίγειο βίο του Ιησού Χριστού, σε αντιδιαστολή με τις Θεομητορικές εορτές που είναι αφιερωμένες στην Παναγία.

Οι δεσποτικές εορτές διακρίνονται σε δύο κατηγορίες τις "ακίνητες" και τις "κινητές δεσποτικές εορτές" λαμβάνοντας τον χαρακτηρισμό αυτό από την σταθερή κατ΄ έτος, ή όχι, ημερομηνία εορτής αυτών.

Έτσι στις ακίνητες περιλαμβάνονται τα Χριστούγεννα, η Περιτομή του Ιησού, τα Θεοφάνεια, η Υπαπαντή, η Μεταμόρφωση και η εορτή του Τιμίου Σταυρού.

Οι κινητές δεσποτικές έχουν ως επίκεντρο την εορτή της Ανάστασης η οποία εορτάζεται κατ΄ έτος σύμφωνα με τον καθορισμό της Α΄ Οικουμενκής Συνόδου της Νίκαιας, την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας.

ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Θεομητορικές εορτές ονομάζονται οι θρησκευτικές χριστιανικές εορτές που έχουν καθιερωθεί με τις «Δεσποτικές εορτές» και ειδικά για την Παναγία. Με αυτές τις εορτές τιμώνται γεγονότα του επίγειου βίου της από τη γέννηση έως και την Κοίμησή της. Οι Θεομητορικές εορτές θεσπίστηκαν σε διάφορες εποχές των πρώτων αιώνων. Από τα γεγονότα της επίγειας ζωής της Θεοτόκου που εορτάζονται, μόνο η ο Ευαγγελισμός αναφέρεται στα ιερά ευαγγέλια. Τα άλλα γεγονότα, γνωστά στους πρώτους Χριστιανούς καταγράφηκαν σε διάφορα κείμενα που έστω και αν δεν περιλαμβάνονται στη Καινή Διαθήκη έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα ως αρχαία εκκλησιαστική παράδοση στη ζωντάνια της θρησκευτικής συνείδησης.
Άλλες θεομητορικές εορτές που δεν περιλαμβάνονται όμως στις κύριες είναι της Ζωοδόχου Πηγής, της Αγίας Σκέπης και Ρόδου του Αμάραντου προς τιμή των οποίων φέρονται πολλοί ιεροί ναοί.
Οι Θεομητορικές εορτές κατά την Ορθόδοξη και Καθολική εκκλησία είναι:

ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

• Η Υπαπαντή, συνδυασμένη Δεσποτική και Θεομητορική εορτή, που εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου (έναρξη εορτασμού μετά την απόδοση των Φώτων, στις 15 Ιανουαρίου, και απόδοση εορτής στις 9 Φεβρουαρίου)
• Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου που εορτάζεται στις 25 Μαρτίου
• Η Κοίμηση της Θεοτόκου, εορτάζεται στις 15 Αυγούστου
• Το Γενέσιο της Θεοτόκου, εορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου
• Τα Εισόδια της Θεοτόκου, εορτάζεται στις 21 Νοεμβρίου
• Η Σύναξη της Θεοτόκου, εορτάζεται στις 26 Δεκεμβρίου
• Η Σύλληψη της Θεοτόκου, που εορτάζεται στις 9 Δεκεμβρίου

ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

• Η Υπαπαντή, που εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου
• Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου που εορτάζεται στις 25 Μαρτίου
• Η Κοίμηση της Θεοτόκου, εορτάζεται στις 15 Αυγούστου
• Η Γέννηση της Θεοτόκου, εορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου
• Η Άμμωμος Σύλληψη, που εορτάζεται στις 8 Δεκεμβρίου.