Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΒΗΜΑΤΑΡΙΣΣΑΣ ή ΚΤΙΤΟΡΙΣΣΑΣ

Εξέχουσα θέση στην Μονή Βατοπεδίου, την μονή με τις επτά (7) θαυματουργές εικόνες της Παναγιάς, έχει η λεγομένη Βηματάρισσα Παναγία. Μία από τις σπουδαιότερες εικόνες που βρίσκονται στην χερσόνησο του ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ είναι η εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΒΗΜΑΤΑΡΙΣΣΑΣ ή ΚΤΙΤΟΡΙΣΣΑΣ. Βρίσκεται συγκεκριμένα στην ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ, της οποίας μάλιστα είναι η προστάτιδα εικόνα για αυτή την μονή για αυτόν τον λόγο χαρακτηρίζεται και ως εφέστιος εικόνα της μονής Βατοπαιδίου. Είναι δηλαδή η προστάτιδα εικόνα ενός από τα σημαντικότερα ορθόδοξα μοναστικά κέντρα σε όλο τον κόσμο, της μονής ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ. Ας δούμε τι μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε από το διαδίκτυο και την βιβλιογραφία που έχουμε στην κατοχή μας.

ΠΑΝΑΓΙΑ η ΒΗΜΑΤΑΡΙΣΣΑ ή ΚΤΙΤΟΡΙΣΣΑ

Η Παναγία η Βηματάρισσα ή Κτητόρισσα είναι η «εφέστιος» εικόνα της Μονής Βατοπαιδίου  Η εικόνα αυτή βρίσκεται σήμερα στο σύνθρονο του ιερού βήματος, λέγεται δε και “Κτιτόρισσα”, από το γεγονός ίσως ότι η ανεύρεσή της σχετίζεται με την ανοικοδόμηση της μονής από τους τρείς αδελφούς και κτίτορες της μονής, Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο, που μόνασαν περί τα τέλη του Ι' αιώνα.

Κατά την παράδοση, ο  Αρκάδιος, γιός του Μεγάλου Θεοδοσίου του αυτοκράτορα, βρισκόμενος σε ναυάγιο, μεταφέρθηκε στην στεριά κάτω από μία βάτο, με θαυματουργική επέμβαση της Θεοτόκου, στην περιοχή όπου αργότερα.

Με την εικόνα αυτή σχετίζεται ένα θαύμα που έγινε τον 10ο αιώνα. Τότε όλες οι παραθαλάσσιες περιοχές μαστίζονταν από επιδρομές αράβων που λεηλατούσαν τα πάντα στο περασμά τους. Όταν κάποτε έγινε επιδρομή των Αράβων στη μονή, ο ιεροδιάκονος και βηματάρης δηλαδή ο επιμελητής του ιερού βήματος και συνεπώς, υπεύθυνος για τα άγια λείψανα και λοιπά κειμήλια που φυλάσσονται εκεί με το όνομα «μοναχός Σάββας» πρόλαβε και έκρυψε μέσα στο φρεάτιο της Αγίας Τράπεζας που ήταν ένα Αρχαϊκό χωνευτήρι μια πολύτιμη εικόνα της Θεοτόκου (που είναι η σημερινή εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΒΗΜΑΤΑΡΙΣΣΑΣ) και ένα Σταυρό. Ο σταυρός αυτός ήταν του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Μάλιστα τοποθέτησε μπροστά στην εικόνα και τον σταυρό μια αναμμένη λαμπάδα. Το μοναστήρι λεηλατήθηκε και οι μοναχοί , μαζί τους και ο μοναχός Σάββας οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στην Κρήτη. Μετά από εβδομήντα χρόνια ο επιζώσας ιεροδιάκονος απελευθερώθηκε και επέστρεψε στο μοναστήρι του. Πιο συγκεκριμένα μετά εβδομήντα χρόνια ελευθερώθηκε η Κρήτη από τους πειρατές, επί Νικηφόρου Φωκά του αυτοκράτορα, ελευθερώθηκε και ο όσιος Σάββας και επέστρεψε υπέργηρος στην Μονή. Εκεί βρήκε νέους, αγνώστους μοναχούς που δεν ήξεραν τίποτα για κρυμμένα κειμήλια. Τότε, τους ενημέρωση για την ύπαρξη της κρύπτης και άνοιξαν το φρεάτιο και βρήκαν την εικόνα και το Σταυρό όρθια πάνω στο νερό, ενώ η λαμπάδα έκαιγε ακόμη. Συνέβηκε δηλαδή διπλό θαύμα· τα ιερά αντικείμενα που είχαν πέσει μέσα στο νερό δεν καταστράφηκαν, από θαύμα και πρόνοια της Παναγίας, και η λαμπάδα έκαιγε εβδομήντα χρόνια χωρίς να εξαντλείται! Αφού έβγαλαν από το πηγάδι τα κειμήλια αυτά τοποθέτησαν σε θρόνο επί του Ιερού Βήματος πίσω από την Αγία Τράπεζα την εικόνα της Παναγιάς και μπροστά της την λαμπάδα που από τότε εις ένδειξη ευγνωμοσύνης οι μοναχοί προσπαθούν να την κρατούν, συμπληρώνοντας κερί, άσβεστη μέχρι και σήμερα. Έκτοτε σε ανάμνηση του θαύματος, ψάλλεται Παρακλητικός Κανόνας προς την  Υπεραγία Θεοτόκο κάθε Δευτέρα απόγευμα, και κάθε Τρίτη τελείται στο καθολικό Θεία Λειτουργία, ενώ σε όλες τις λιτανείες της Μονής πρωτοστατεί αυτή η εικόνα της Παναγίας.  Εορτάζεται ιδιαίτερα την Τρίτη της Διακαινησίμου, όπου και γίνεται μεγάλη λιτανεία γύρω από την Μονή προς τιμή της εικόνας.

Όσοι προσκυνητές το επιθυμούν μπορούν να την προσκυνήσουν ζητώντας το απο τον Βηματάρη που βρίσκεται πάντα εκεί. Ο Σταυρός δε του Μεγάλου Κωνσταντίνου τοποθετήθηκε ακριβώς δίπλα στην Αγία Τράπεζα όπου βρίσκεται και σήμερα.